โดย ASTVผู้จัดการออนไลน์ 3 สิงหาคม 2553

ภาพการเกิด "สเปซเควค" ที่ทำให้กระแสพลาสมาพุ่งตรงมายังโลก (ไซนเดลี/ Walt Feimer )

บนผืนโลกมี “แผ่นดินไหว” ส่วนในอวกาศนั้นนักวิทยาศาสตร์พบว่ามี “สเปซเควค” หรือ “อวกาศไหว” ซึ่งรบกวนสนามแม่เหล็กโลก จากกระแสพลาสมาที่ส่งมาจากดวงอาทิตย์ และทำให้เกิดแสงออโรราสีสันต่างๆ ที่เริงระบำอยู่ในชั้นบรรยากาศโลก
       
       สเปซด็อทคอมระบุว่า การสะเทือนที่รุนแรงของ “สเปซเควค” (Spacequake) ในวงโคจรของโลก สามารถสั่นสะเทือนลงมาถึงพื้นดิน โดย วาสซิลิส แองเจโลพัวลอส (Vassilis Angelopoulos) จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียในลอสแองเจลลิส (UCLA) และเป็นผู้อำนวยการทีมตรวจการณ์ยานอวกาศเธมิส (THEMIS) ขององค์การบริหารการบินอวกาศสหรัฐฯ (นาซา) กล่าวว่าการสั่นสะเทือนของสนามแม่เหล็กนี้สามารถตรวจวัดได้จากสถานีภาคพื้นดินทั่วโลก คล้ายการตรวจวัดการสั่นไหวของแผ่นดินเพื่อหาแผ่นดินไหวที่รุนแรง และสามารถส่งแรงปะทะมายังโลกได้

ภาพจำลองยานเธมิสในวงโคจร (นาซา/ไซน์เดลี)

       “พลังงานทั้งหมดในอวกาศสะเทือนนั้นเทียบเท่าได้กับแผ่นดินไหวขนาด 5-6 ริคเตอร์” สเปซด็อทคอมระบุข้อมูลจากเอฟเจนี พานอฟ (Evgeny Panov) จากสถาบันศึกษาอวกาศ (Space Research Institute) ในออสเตรเลีย ซึ่งเป็นคนแรกที่รายงานการศึกษาเรื่องอวกาศไหวนี้ โดยได้รับการตีพิมพ์ลงวารสารจีโอกราฟิคัล รีเสิร์ช เลตเตอร์ส (Geophysical Research Letters) ฉบับเดือน เม.ย.10
       
       อย่างไรก็ดีอวกาศสะเทือนนี้ไม่ใช่การสั่นสะเทือนซึ่งเกิดขึ้นนอกโลกอย่างเดียวที่มีอยู่ นักวิทยาศาสตร์ยังได้พบ “ดาวไหว” หรือ “สตาร์เควค” (starquake) ซึ่งเป็นการสั่นสะเทือนที่รุนแรงในดวงดาว หรือ “ดวงจันทร์ไหว” (moonquakes) หรือแม้กระทั่ง “อุกกาบาตไหว” (asteroid quake) ซึ่งเป็นการสั่นสะเทือนของเทหวัตถุในอวกาศ อีกทั้งในความเป็นจริงแล้วโลกของเราสามารถกระตุ้นให้เกิดการสั่นไหวของอุกกาบาตได้ เมื่อหินอวกาศนี้เข้ามาใกล้โลกมากเกินไป
       
       เมื่อปี 2007 ยานเธมิสได้พบเค้าลางของอวกาศไหว โดยเกิดการกระทำเริ่มต้นที่หางสนามแม่เหล็กของโลก (magnetic tail) ซึ่งยืดออกไปคล้ายถุงลมรูปกรวยด้วยแรงลมสุริยะที่มีความเร็วหลายล้านกิโลเมตรต่อชั่วโมง บางครั้งหางสนามแม่เหล็กสามารถยืดและหดได้เหมือนหนังยางที่ดีดกลับเมื่อถูกยืดออก ทั้งนี้ กระแสพลาสมาจากลมสุริยะจะถูกดักอยู่ในหางแม่เหล็กที่พุ่งตรงมายังโลก และขบวนยานเธมิส 5 ลำที่นาซาส่งขึ้นจะค้นหาคำตอบว่าเกิดอะไรขึ้นเมื่อกระแสพลาสมาเหล่านั้นปะทะโลก
       
       “ตอนนี้เราทราบแล้วว่ากระแสพลาสมากระตุ้นให้เกิดอวกาศไหว” เดวิด ซิเบค นักวิทยาศาสตร์ในโครงการเธมิสจากศูนย์การบินอวกาศก็อดดาร์ด (Goddard Space Flight Center) ของนาซากล่าว
       
       ข้อมูลจากยานเธมิสชี้ว่ากระแสพลาสมาชนเข้ากับสนามแม่เหล็กโลกเหนือเส้นศูนย์สูตรโลก 30,000 กิโลเมตร การปะทะทำให้เกิดการสะท้อนกลับซึ่งกระแสพลาสมาที่เข้ามานั้นจะสะท้อนไป-มาบนสนามแม่เหล็กที่มีการสั่นสะเทือน เหมือนลูกเทนนิสที่เด้งขึ้น-ลงบนพื้นพรม ซึ่งครั้งแรกจะเด้งแล้วค่อยๆ ลดลงไปตามพลังงานที่กระจายให้แก่พรม
       
       “เราสงสัยมานานแล้วว่าจะมีเหตุการณ์คล้ายๆ กันนี้เกิดขึ้น แต่ถึงอย่างนั้นการขึ้นไปสังเกตถึงแหล่งกำเนิดนั้นทำให้ยานเธมิสได้ค้นพบอะไรที่ใหม่และน่าประหลาดใจ” ซิเบรคกล่าว ซึ่งสิ่งน่าประหลาดใจคือกระแสพลาสมานั้นหมุนวนอยู่บริเวณขอบสนามแม่เหล็กที่สั่นสะเทือน ซึ่งเชื่อว่าหางของการหมุนวนนี้เป็นท่อกรวยที่นำอนุภาคสู่บรรยากาศโลกและจุดประกายให้เกิดออโรราที่มีสีสันสวยงามเต้นระบำอยู่เหนือท้องฟ้า

Only registered users can write comments.
Please login or register.

Powered by AkoComment Tweaked Special Edition v.1.4.6
AkoComment © Copyright 2004 by Arthur Konze - www.mamboportal.com
All right reserved